Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση συνδέονται με υποβόσκουσες αρνητικές προσωπικές πεποιθήσεις. Μπορεί κάποιοι, φαινομενικά να συμπεριφέρονται με υψηλή αυτοπεποίθηση που είναι κάτι εντελώς διαφορετικό, από μέσα τους όμως υποβόσκει η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η αυτοαμφισβήτηση.
Αυτοαμφισβήτηση και Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Η αυτοαμφισβήτηση καθορίζεται ως εξής: Μπορεί ένα άτομο φαινομενικά να έχει υψηλή αυτοεκτίμηση, να σκέφτεται θετικά και να κάνει θετικές αυτοδηλώσεις. Όταν όμως στο υποσυνείδητο υποβόσκουν ριζωμένες αρνητικές πεποιθήσεις, ως πιο ισχυρές επικρατούν στον συνειδητό νου και το άτομο αποτυγχάνει στους στόχους του. Φιλτράροντας αυτήν την εμπειρία της αποτυχίας, το άτομο αρχίζει να αμφιβάλλει για τις ικανότητες και την επάρκεια του και οδηγείται στην αυτοαμφισβήτηση. Στην ουσία η αυτοαμφισβήτηση ματαιώνει με την σειρά της το κίνητρο.
Οι αρνητικές πυρηνικές μας πεποιθήσεις, συνήθως στρέφονται κατά του εαυτού και καταρρακώνουν την αυτοεικόνα μας και την αυτοεκτίμηση μας. Τις περισσότερες φορές μας οδηγούν σε δυσλειτουργικές υποθέσεις και συνεπαγωγικά σε συμπεριφορές εξαναγκασμού. Δες: αρνητικές πεποιθήσεις και συντροφικές σχέσεις. Οι δυσλειτουργικές υποθέσεις συνήθως, λαμβάνουν τη μορφή συντελεστικών προτάσεων («αν… τότε…») ή δηλώσεων που αφορούν σε μία αναγκαστική συνθήκη («χρειάζεται να…» ή «πρέπει να…»). Η μορφή αυτών των υποθέσεων είναι συνήθως άκαμπτη και μη προσαρμοστική ως προς τις καθημερινές αντιξοότητες της ζωής
Εάν ένα άτομο πιστεύει ότι δεν είναι αγαπητό, μπορεί να αναπτύξει μία υπόθεση ότι «εάν προσπαθώ να ευχαριστήσω τους άλλους, τότε θα με ανέχονται, αλλά εάν υπερασπιστώ τις ανάγκες μου τότε θα απορριφθώ». Μία τέτοια δυσλειτουργική υπόθεση τον αναγκάζει να ζήσει έτσι την ζωή του. Ζώντας όμως έτσι κάθε φορά που θα αποτυγχάνει θα δέχεται καταιγισμό από αρνητικά συναισθήματα που θα συνθλίβουν τη είδη χαμηλή του αυτοεκτίμηση. Συναισθήματα τα οποία παρεμβαίνουν στην επίτευξη των στόχων. Επίσης, δημιουργούν συμπεριφορικές αλλοιώσεις όπως η απομόνωση, η αποφυγή ή η φυγή, η κατάχρηση τοξικών ουσιών κ.λπ Δες: φοβάμαι να διεκδικήσω
Η αυτοεκτίμηση είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται στην ψυχολογία και αντικατοπτρίζει τη συνολική εικόνα κάποιου ή την εκτίμηση της δικής του αξίας. Η αυτοεκτίμηση περιλαμβάνει πεποιθήσεις και συναισθήματα όπως ο θρίαμβος, η απελπισία, η υπερηφάνεια και η ντροπή. Όταν η αυτοεκτίμηση μας πηγάζει μόνον από εξαναγκαστικές συνθήκες όπως π.χ «για να είμαι αποδεκτός πρέπει να έχω αυτό το αμάξι, δουλειά, σπίτι, εισόδημα» κλπ, τότε αυτή τροφοδοτείται από εξωτερικούς παράγοντες και όχι από μέσα μας. Αυτή ονομάζεται ετεροεκτίμηση και το άτομο καταρρακώνεται συναισθηματικά όταν δεν θα μπορεί να τα διατηρήσει. Δες :συνεξάρτηση. Καλό είναι να κατέχουμε αυτά τα αγαθά αλλά παράλληλα να είμαστε καλά και χωρίς αυτά.
Συμπτώματα χαμηλής αυτοεκτίμησης
Η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να εκδηλώνεται με τα εξής συμπτώματα:
- Αμφισβήτηση των δυνατοτήτων σας, αμφιβολία και ανησυχία
- Κοινωνική απομόνωση
- Έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων και αυτοπεποίθησης
- Διατροφικές διαταραχές
- Αρνητικές σκέψεις
- Παραμέληση του εαυτού σας και ανησυχία αν έχετε αντιμετωπίσει άσχημα τους άλλους
- Δεν μπορείτε να δεχτείτε τα κομπλιμέντα
- Αρνητική συζήτηση με τον εαυτό
- Απολογείστε συνεχώς
- Αποφεύγετε να πάρετε ρίσκα
- Αποφεύγετε την οπτική επαφή
- Συνεχώς αναζητάτε την επιβεβαίωση από τους άλλους
- Απαισιοδοξία
Μεταξύ των πιο κοινών απόλυτων αρνητικών πεποιθήσεων, που μας κρατούν μακριά από τη ζωή που επιθυμούμε είναι τα εξής:
Δεν μπορώ.
Όταν δεν πιστεύουμε στο εαυτό μας και νομίζουμε ότι δεν θα τα καταφέρουμε. Δεν μπορούμε να βγούμε έξω από την ζώνη της άνεσης μας. Στην ουσία δεν μπορούμε να αφήσουμε τις δικαιολογίες, να μπούμε σε δράση και να κάνουμε μία αλλαγή.
Τώρα δεν είναι η κατάλληλη στιγμή.
Νομίζουμε ότι ποτέ δεν θα είναι η κατάλληλη στιγμή. Ποτέ δεν θα υπάρξει τέλεια στιγμή. Αντιθέτως όλες οι στιγμές είναι τέλειες και κατάλληλες. Πιστεύουμε, λανθασμένα, ότι όταν η «κρίση» ξεθυμάνει, όλα θα γίνουν καλύτερα. Τότε θα κάνουμε την κίνηση. Αλλά αυτή η σκέψη δεν είναι παρά μια δικαιολογία.
Αυτά είναι για τους τυχερούς ανθρώπους.
Ο γνωστός νόμος της αιτίας και αποτελέσματος. Μας διδάσκει ότι εάν θέλουμε να έλκουμε θετικά γεγονότα και καταστάσεις στην ζωή μας πρέπει πρώτα να δημιουργήσουμε τις συνθήκες που μας οδηγούν σε αυτές.
Ο Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας Δημήτρης Αναλύτης έχει μια μακρά εμπειρία στη συμβουλευτική. Μπορείτε να έρθετε σε επικοινωνία για τη δική σας διαδικτυακή συνεδρία.
Tags: Αυτοεκτίμηση, Αυτοπεποίθηση, Χαμηλή αυτοεκτίμηση, Χαμηλή αυτοπεποίθηση